Viêm đại tràng co thắt là một chứng rối loạn ruột già rất phổ biến. Ở nước ta, tỷ lệ mắc bệnh chiếm 5-15% theo từng vùng dân cư. Đây có thể coi là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhất được bệnh nhân tới khám tại các bệnh viện. Viêm đại tràng co thắt thường xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn so với nam giới. Sau đây là những thông tin chi tiết bạn cần biết về căn bệnh này.
Dấu hiệu nhận biết viêm đại tràng co thắt
Dấu hiệu đau bụng
Người bệnh thường xuyên phải đối mặt với những cơn đau co thắt rất khó chịu rải rác tại nhiều vị trí khác nhau trên thành bụng. Cơn đau hay ập tới khi người bệnh ăn quá no hoặc sử dụng những thức ăn lạ, có tính kích thích (như đồ cay, rượu bia…). Căng thẳng, stress cũng là một trong những yếu tố kích hoạt cơn đau của bệnh nhân.
Dấu hiệu tiêu chảy và táo bón
Ngoài tình trạng đau quặn thắt bụng, người bệnh sẽ thường xuyên bị tiêu chảy và táo bón xen kẽ thành từng đợt. Phân bài tiết có chứa nhầy nhưng hoàn toàn không có máu. Thực chất căn bệnh này không gây ra tổn thương tại niêm mạc ruột, vì thế, đại tràng sẽ không xung huyết hay xuất huyết.
Bên cạnh đó, người bệnh luôn có cảm giác mót đại tiện hoặc đi tiêu không hết phân. Có thể đi nhiều lần trong ngày không có quy luật.
Trường hợp mạn tính khiến người bệnh khó chịu hơn khi vừa đi ngoài xong vài phút đã xuất hiện cơn đau quặn bụng và muốn đi ngoài tiếp. Hoặc đi ngoài không hết phân mà không thể đi được
Các dấu hiệu khác
- Chướng bụng: Dấu hiệu chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu khiến nhiều người nhầm lẫn với bệnh dạ dày. Mà chướng bụng là triệu chứng hầu hết xảy ra ở người bệnh đại tràng co thắt.
- Sôi bụng, ợ hơi, nóng bụng: Đôi khi người bệnh có triệu chứng bụng sôi ùng ục, nóng bụng, nóng ruột, ngoài ra còn có cảm giác cồn cào ở bụng, giống như rất đói.
Có thể bạn quan tâm: Viêm đại tràng co thắt do nguyên nhân nào gây ra?
Chẩn đoán bệnh đại tràng co thắt
Bác sĩ sẽ bắt đầu quá trình khám bệnh bằng cách hỏi bạn về những triệu chứng đang có. Vì vậy, bạn cần mô tả chi tiết những gì đang gặp phải để được chẩn đoán chính xác.
Bác sĩ có thể hỏi bạn có căng thẳng hoặc gặp vấn đề khi đi tiêu hay không. Họ có thể yêu cầu bạn mô tả sự xuất hiện của chuyển động ruột của bạn. Bác sĩ sẽ đảm bảo rằng bạn không có bất kỳ vấn đề nguy hiểm nào khác. Bác sĩ sẽ hỏi liệu bạn có bị chảy máu, sụt cân đáng kể, nhiệt độ cơ thể tăng lên, số lượng máu đỏ thấp hoặc tiêu chảy thực sự nặng mà không biến mất hay không. Những vấn đề này có thể cần được xem xét thêm.
Đối với hầu hết những người mắc viêm đại tràng co thắt sẽ cần xét nghiệm máu để đánh giá số lượng hồng cầu và bạch cầu. Trong đó, số lượng tế bào hồng cầu giúp xác định lượng mất máu qua phân, số lượng tế bào bạch cầu đánh giá tình trạng nhiễm trùng của cơ thể.
Mục đích là để tìm máu ẩn trong phân hoặc cấy phân tìm vi khuẩn. Dấu hiệu máu trong phân sẽ giúp bác sĩ loại trừ các bệnh như viêm loét đại tràng, ung thư đại tràng hoặc polyp đại tràng hoặc trực tràng.
Đôi khi cần phải nội soi (kiểm tra bên trong ruột kết bằng một ống đặc biệt có gắn máy quay phim ở đầu) để tìm các vấn đề nguy hiểm hơn. Nội soi đại tràng nên được thực hiện ở những người bị viêm đại tràng co thắt có các triệu chứng và đáng lo ngại về các vấn đề tồi tệ hơn. Hoặc, nếu họ trên 45 tuổi, nội soi đại tràng nên được thực hiện để tìm polyp hoặc ung thư đại trực tràng.
Để kiểm tra hình ảnh tổn thương hoặc cấu trúc thay đổi bất thường của đại tràng. Đối với bệnh nhân bị đại tràng co thắt sẽ nhận được hình ảnh X-quang rối loạn nhu động co bóp của đại tràng và không có bất cứ tổn thương nào khác.
Các loại thuốc điều trị viêm đại tràng co thắt
Thuốc ức chế cơ trơn
- Spasmaverin
- Phloroglucinol
Hai loại thuốc này có tác dụng ly giải co thắt trên sợi cơ trơn do đó làm dịu cơn đau, giảm đau bụng do rối loạn chức năng đường tiêu hóa. Tuy nhiên thuốc này có thể gây tác dụng phụ hoặc đặc biệt không thể dùng cho một số trường hợp. Chính vì vậy khi sử dụng nên tham khảo và tuyệt đối tuân theo chỉ dẫn của bác sỹ.
Các thuốc trị chứng đầy hơi, chướng bụng
- Trimebutine maleate
- Domperidol
Thuốc có tác dụng điều trị chứng đầy hơi, chướng bụng. Tuy nhiên đặc biệt chú ý: Hai loại thuốc này không dùng cho phụ nữ có thai và trẻ em, khi dùng nên chú ý thuốc có thể gây tác dụng phụ.
Trị triệu chứng phân lỏng, nát…
- Loperamid
- Smectite intergrade
Lưu ý khi phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú không tự động mua thuốc sử dụng, nếu thấy cần thiết dùng, cần có chỉ định của bác sĩ.
Trị dấu hiệu táo bón:
- Macrogol
- Lactulose…
Thuốc dùng để điều trị táo bón cho người lớn và trẻ trên 8 tuổi, nhưng chỉ dùng để điều trị táo bón tạm thời, không được dùng kéo dài.
Thuốc chống trầm cảm
Trong điều trị viêm đại tràng co thắt thường có 2 loại thuốc chống trầm cảm được sử dụng là:
- Thuốc chống trầm cảm 3 vòng (như Amitriptyline).
- Thuốc ức chế tái hấp thu có chọn lọc Serotonin (Citalopram, Fluoxetine và paroxetine).
Cải thiện các triệu chứng bằng cách thay đổi lối sống
Hầu hết việc điều trị viêm đại tràng co thắt tập trung vào những thay đổi trong lối sống, loại thực phẩm bạn ăn và giảm mức độ căng thẳng của bạn. Một số thay đổi trong chế độ ăn uống có thể hữu ích và an toàn để thử. Có đến 90% bệnh nhân ngừng ăn một số loại thực phẩm để cố gắng cải thiện các vấn đề của họ. Do đó, bạn nên ghi chép chi tiết những gì đã ăn và triệu chứng gặp phải sau khi ăn để biết được đâu là thực phẩm cần tránh.
- Đối với bệnh nhân chướng bụng nhiều nên ăn chậm lại, không ăn quá no. Uống đồ uống có ga có thể đưa khí vào ruột và có thể gây đau bụng. Nhai kẹo cao su có thể dẫn đến nuốt phải một lượng không khí đáng kể.
- Tránh nhiều chất thay thế đường (sorbitol hoặc mannitol), có thể gây ra nhiều khí, đầy hơi, chuột rút và tiêu chảy.
- Cố gắng không ăn thực phẩm sinh khí, còn được gọi là thực phẩm có FODMAP cao, chẳng hạn như fructose (đường trái cây), lactose (đường sữa), đậu, hành tây, bông cải xanh hoặc bắp cải. Một số người gặp rắc rối với thực phẩm chứa gluten (chủ yếu là các sản phẩm chứa lúa mì) và việc không ăn những thực phẩm này có thể hữu ích. Chế độ ăn ít “FODMAP” đã có ích ở nhiều bệnh nhân IBS. Bệnh nhân IBS cũng nên tránh bất kỳ loại thực phẩm nào khác mà bạn nhận thấy có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng IBS của bạn. Việc sửa đổi chế độ ăn uống thành công nhất khi chúng được giám sát bởi một chuyên gia dinh dưỡng.
- Cố gắng giảm tốc độ ăn và tránh ăn quá nhiều.
- Thêm nước không giúp được gì. Uống quá nhiều nước sẽ không cải thiện thói quen đi tiêu hoặc các triệu chứng IBS.
- Uống đồ uống có ga (cola, pop và soda) có thể đưa khí vào ruột và có thể gây đau bụng.
- Nhai kẹo cao su có thể dẫn đến nuốt phải một lượng không khí đáng kể.
- Bác sĩ có thể đề nghị bổ sung nhiều chất xơ hòa tan hơn trong chế độ ăn uống của bạn để giảm các triệu chứng của bạn, đặc biệt nếu bạn đang bị táo bón. Bạn nên đảm bảo uống nhiều nước trước khi bổ sung chất xơ vào chế độ ăn. Chất xơ mà không có đủ chất lỏng có thể khiến tình trạng táo bón của bạn trở nên tồi tệ hơn. Chất xơ không hòa tan không được khuyến khích vì nó có thể khiến bạn bị đầy hơi hơn, đặc biệt là nếu lượng chất xơ trong khẩu phần ăn tăng lên nhanh chóng. Vì vậy, điều quan trọng là bắt đầu với một lượng nhỏ và tăng dần.
- Tốt hơn hết là bạn nên gặp chuyên gia dinh dưỡng để giúp bạn thay đổi chế độ ăn uống.
- Khi bạn thực hiện bất kỳ thay đổi nào đối với chế độ ăn uống của mình, hãy thực hiện dần dần để cơ thể có thời gian thích nghi.
Tâm lý căng thẳng khiến bạn khó sống hơn với bất kỳ tình trạng nào. Viêm đại tràng co thắt và các triệu chứng của nó cũng không ngoại lệ, và một số người sẽ cảm thấy tốt hơn với các kỹ thuật thư giãn và tham gia tập thể dục thường xuyên hoặc một sở thích. Các triệu chứng không phải do rối loạn tâm lý gây ra và chắc chắn không phải “trong đầu bạn”, nhưng các liệu pháp hành vi có thể giúp giảm các triệu chứng cho một số người mắc viêm đại tràng co thắt.
Cần tập thể dục và rèn luyện thể chất cho sức khỏe chung. Các thử nghiệm khoa học đã gợi ý rằng tập thể dục có thể cải thiện các triệu chứng táo bón và các triệu chứng bệnh nói chung.
Tham khảo thêm: Các mẹo chữa viêm đại tràng co thắt tại nhà
