Acid Folic còn gọi là vitamin B9, là một chất cần thiết cho quá trình tăng trưởng của liên cầu khuẩn và phân chia tể bào của người, động vật, vi khuẩn.
Acid Folic chứa nhiều trong rau xanh (Ảnh minh họa)
Acid folic hay còn được gọi là vitamin B9, cần thiết cho sự phát triển và phân chia tế bào của người, động vật, vi khuẩn và cần cho sự hình thành của tế bào máu. Acid folic có trong gan, thận động vật, men bia, rau xanh.
Vai trò của Acid Folic
Acid folic đóng vai trò quan trọng như một chất xúc tác cho phản ứng tổng hợp các acid nucleic – chất liệu của sự sống. Trong cơ thể, acid folic liên hệ đến sự trưởng thành của hồng cầu. Ðối với bà mẹ đang mang thai, acid folic phòng tránh khuyết tật ống thần kinh của thai nhi. Vì thế để tránh các khuyết tật não và cột sống cho thai nhi, phụ nữ nên uống 400 mcg acid folic mỗi ngày ít nhât trong một tháng trước khi có thai. Nhu cầu của một người bình thường mỗi ngày là 200 mcg. Người ta thường dùng acid folic để bổ máu. Ðể bổ sung acid folic cho cơ thể.
Khi cơ thể bị thiếu axít folic, người bệnh sẽ có chứng thiếu máu hồng cầu to: khó thở khi gắng sức, viêm lưỡi, chán ăn, da nhợt nhạt. Thiếu folic thường gây ra tiêu chảy, phụ nữ khó thụ thai, suy kiệt cơ thể, giảm khả năng miễn dịch, có thể gây trầm cảm, tâm thần, bệnh tim mạch, ung thư… Phụ nữ mang thai do nhu cầu tạo các tế bào mới cho thai, nhau, tạo thêm hồng cầu cho mẹ tăng cao nên cần rất nhiều axít folic. Khi phụ nữ mang thai bị thiếu axít folic, nguy cơ sẩy thai sẽ cao hơn, gây dị tật ở thai nhi, nhau bong non, cao huyết áp, thai bị suy dinh dưỡng, tử vong lúc sinh cao; nếu sinh được thì sẽ sinh non, sinh con nhẹ cân, hội chứng Down, sứt môi hở vòm hầu, dị tật bẩm sinh, đặc biệt ở ống thần kinh như lộ tủy sống phần thắt lưng ra ngoài da, gai cột sống chẻ đôi, thai vô sọ, thoát vị não
Nhu cầu Acid Folic đối với cơ thể.
Nhu cầu trung bình acid folic 3mcg/kg trọng lượng cơ thể đáp ứng cho nhu cầu người trưởng thành, tương đương 180-200mcg/ngày. Nhu cầu tăng lên trong khi mang thai cần 400mcg/ngày để đáp ứng sự gia tăng của quá trình phân chia tế bào cũng như tăng kích thước tử cung; cho tổng hợp nhân tế bào acid deoxyribo nucleic (ADN); acid ribo nucleic (ARN) và protein; hình thành nhau thai; số lượng tế bào hồng cầu gia tăng theo khối lượng máu tăng; tăng trưởng của bào thai; và do tăng thải folate qua nước tiểu trong khi mang thai.
Các nguyên nhân gây thiếu axít folic
- Ăn không đủ chất, không đa dạng thực phẩm, ít ăn rau xanh hoặc bị suy dinh dưỡng.
- Rối loạn hấp thu ở đường ruột như bệnh Crohn viêm ruột rải rác, bệnh Sprue nhiệt đới, bệnh Celiac không hấp thu gluten
- Người bị thiếu máu, thiếu vitamin B12, thiếu đạm máu, nghiện rượu, xơ gan, hút thuốc lá
- Do dùng thuốc chống co giật (Phenyltoin, Phenobarbital), kháng sinh (Sulfasalazine, Trimethoprim), Methotrexate, lợi tiểu Triamterene, kháng sốt rét Pyrimehtamine
- Thiếu do nhu cầu tăng: Có thai, cho con bú, ung thư
Những phụ nữ nào dễ bị thiếu Acid Folic
Tất cả các bà mẹ đều có nguy cơ tiềm ẩn sinh ra những em bé bị nứt đốt sống, não úng thủy bất kể họ bao nhiêu tuổi, họ có con lần đầu hay đã có nhiều con khỏe mạnh, ngay cả khi sức khỏe của chính bà mẹ rất tốt. Tuy vậy có một số bà mẹ bắt buộc phải theo chế độ bổ sung acid folic chặt chẽ như sau:
- Tình trạng dinh dưỡng kém, sụt cân, ăn ít, khẩu phần ăn không cân đối, nghèo vi chất dinh dưỡng.
- Có giai đoạn không ăn được do mệt mỏi, lo lắng, hoặc chán ăn.
- Mới sảy thai, hay thai chết lưu.
- Làm việc vất vả hoặc bị căng thẳng thần kinh trầm trọng.
- Phụ nữ đẻ dày, có nhiều con, có thể để lại hậu quả tình trạng dinh dưỡng kém, do vậy rất cần đủ acid folic trước khi thụ thai.
- Có tiền sử sinh con bị khiếm khuyết ống thần kinh.
- Nghiện rượu, hay thuốc lá.
Bổ sung axít folic như thế nào?
Mỗi ngày, mỗi người cần khoảng 50-200mcg folate từ nguồn thức ăn. Khi mang thai nhu cầu folate tăng thêm 200mcg nữa. Theo khuyến nghị của Viện Y học Mỹ, nhu cầu folate trong thời kỳ mang thai là 600mcg mỗi ngày. Như vậy, để phòng ngừa việc thiếu axít folic và các tác hại nguy hiểm của nó, chúng ta cần sử dụng thường xuyên và thay đổi các thực phẩm giàu axít folic như gan động vật, men bia, các lọai rau lá xanh (bông cải xanh, măng tây, rau diếp, bầu bí), legumes, đậu, ngũ cốc, thịt, sữa, trái cây (chanh, cam, quýt, chuối, dưa) và các chế phẩm của sữa như yaourt, bánh flan, trong chè (trà)
Nên ăn các thức ăn tươi sống, thời gian chuẩn bị và chế biến thức ăn cần nhanh gọn để ít bị hao hụt axít folic.
Chúng ta cũng có thể sử dụng thêm các loại thực phẩm bổ sung axít folic như sữa, sữa bột, bánh qui, ngũ cốc (bánh mì, bột mì, mì ống, gạo). Đã có nhiều nghiên cứu cho thấy một chế độ dinh dưỡng tốt và cung cấp đầy đủ axít folic có khả năng hạn chế ung thư, bệnh tim mạch, đột quỵ, dị tật thai
Đặc biệt đối với phụ nữ dự định mang thai, đang mang thai và cho con bú sữa mẹ, ngoài việc dinh dưỡng đầy đủ với các thực phẩm giàu axít folic, cần được chỉ định sử dụng các viên thuốc có chứa khoảng 400mcg axít folic mỗi ngày trong thời gian trước khi dự định có thai, kéo dài trong suốt thời gian mang thai và cho con bú. Trên thị trường, hiện đang có một số sản phẩm sữa bổ sung Folate dành cho phụ nữ mang thai.
