Selen chính là coenzym của glutathion peroxydase, là một chất chống ôxy hóa, giữ vai trò chủ chốt bảo vệ cơ thể chống lại tác hại của các gốc tự do và Selen cũng là một trong những khoáng chất vi lượng thiết yếu có thể ngăn chặn những rối loạn chuyển hoá trong cơ thể, góp phần xây dựng một cơ thể khỏe mạnh. Và khác hơn so với các chất khoáng khác, selen có thể làm chậm quá trình lão hóa và phòng chống một số bệnh mãn tính như: ung thư, tim mạch…. Vậy tại sao selen lại có tác dụng tuyệt vời như thế?
Lợi ích của selen với cơ thể
1. Chống lão hóa cơ thể
Selen hoạt động như một chất chống oxy hóa, giúp chống lại tác hại của các gốc tự do, thông qua việc nhường điện tử để vô hiệu hóa chúng. Các gốc tự do sinh ra và tích lũy trong cơ thể từ các hoạt động sống hằng ngày như: ăn uống, hút thuốc, stress, môi trường ô nhiễm… Gốc tự do gây tổn thương màng tế bào, DNA và đó là nguyên nhân chính của quá trình lão hóa và sự phát triển của bệnh mãn tính như ung thư, bệnh tim…
2. Tham gia tổng hợp hormon tuyến giáp :
Selen có mặt trong thành phần của iodothyronin deiodinase có liên quan đến tổng hợp hormon tuyến giáp triiodothyronin (T3) từ thyroxin (T4). Thiếu selen thường dẫn đến thiếu cả Iốt, do đó selen cần phải được cung cấp đầy đủ để phòng bệnh tuyến giáp, đặc biệt là cung cấp đầy đủ cho trẻ em.
3. Là chất khử độc:
Selen có khả năng liên kết với các kim loại nặng (thủy ngân, chì, asen, cadimi…) cùng với một loại protein đặc biệt làm mất tác dụng của các kim loại này và tăng cường đào thải chúng theo đường nước tiểu.
Ngoài ra, selen còn đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch. Việc thiếu selen trong chế độ ăn lâu dài sẽ làm tăng nguy cơ suy giảm miễn dịch, viêm khớp, hen suyễn, đục thủy tinh thể…
Hàng ngày, cơ thể chúng ta cần khoảng 0,05 – 0,10mg selen. Đối với những người khỏe mạnh và có một chế độ ăn uống cân bằng sẽ nhận được đầy đủ selen cho cơ thể. Nhưng lượng selen trong cơ thể có thể bị hạ thấp do một số nguyên nhân như hút thuốc lá, uống rượu, dùng thuốc ngừa thai hay mắc một số bệnh gây cản trở sự hấp thu đủ selen như: bệnh Crohn, bệnh viêm loét đại tràng, người mới phẫu thuật…
Nếu cơ thể thừa Selen?
Selen chỉ tồn tại trong cơ thể với hàm lượng nhỏ, nhưng thiếu cũng không có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu bổ sung selen bằng đường uống cần lưu ý hàm lượng selen trong máu cao ( >100mg/ml) có thể dẫn đến một tình trạng gọi là selenosis. Các triệu chứng của selenosis như là: rối loạn tiêu hóa, rụng tóc, móng tay trắng vết, hơi thở có mùi tỏi, mệt mỏi, khó chịu, và tổn thương thần kinh nhẹ….nặng hơn có thể dẫn đến ngộ độc. Chính vì lẽ đó, không nên bổ sung selen bằng đường thuốc nếu không có sự chỉ định của bác sĩ mà nên sử dụng các loại thực phẩm tự nhiên có nguồn selen tốt.
Nguồn thực phẩm chứa selen
Selen có mặt trong các loại cá (cá thu, cá ngừ, cá bơm, cá trích, cá chỉ vàng, cá hồi, cá mòi) trong đó cá biển có nhiều selen hơn cả. Selen cũng có ở động vật có vỏ (hàu, sò điệp, tôm hùm), trong nấm, lòng đỏ trứng, các loại ngũ cốc nguyên hạt, hạt hướng dương, quả hạch, men bia, mầm lúa….
Nguồn thực phẩm chứa selen
Lưu ý:
Selen dễ bị phá hủy khi thực phẩm được tinh chế hoặc chế biến. Ăn nhiều loại thực phẩm chưa qua chế biến cũng là một cách tốt nhất để có selen trong chế độ ăn uống của bạn.
Tác dụng phòng chống ung thư, tim mạch… của selen được tăng cường với sự có mặt của vitamin E hoặc vitamin C (Nghiên cứu SU.VI.MAX – Pháp). Vì vậy, khi chế biến, nên kết hợp các thực phẩm giàu selen và các thực phẩm giàu vitamin E, C.
